Vegan Olmak

VEGAN BESLENME: VEGAN OLMAK

Son on yılın en çok dikkat çeken terimlerinden olan “vegan beslenme” ve “veganlık” aslında geçmişi uzun yıllar öncesine dayanan bir yaşam biçimidir. Bir vegan olabilmek için, bireyin öğrenmesi ve hayatına uygulaması gereken pek çok madde bulunur…

Vegan beslenme nedir?

Günümüzde sıklıkla duyduğumuz vegan kavramı, bir beslenme şekli olarak yıllar boyunca popülerleşen ve insanların benimsediği, önemli bir tüketim tarzı olarak karşımıza çıkar. Bu noktada sadece besin, gıda gibi durumların dışında hayvanların kullanımıyla tasarlanan birçok giyim ürününü de içeren bir bakış açısıdır. Veganizm olarak da adlandırılan bu yaklaşım, genellikle hayvansal ürünlerin tüketiminin tamamen bırakılması ve yine hayvan temelli yan ürünlerin tüketiminin de reddedilmesiyle uygulanan bir yaşam tarzıdır.

Vegan kelimesi ne anlama gelmektedir?

Donald Watson tarafından ilk olarak kullanılan vegan kelimesi, anlam olarak hayvanlar alemine dair oluşturulmuş sömürünün tercih edilmemesi ve reddedilmesi gerektiğini belirtmektedir. Bütün hayvansal ürünlerin karşısında olan veganizm, aynı zamanda bitkisel temelli besin tüketimini teşvik eder.

Vegan beslenme biçimi ne zaman ortaya çıkmıştır?

20.yüzyılın ilk yarısının sonlarına doğru gittikçe yaygınlaşan ve geniş kitlelere duyurulmaya başlanan vegan yaşam şekli, 1944 yılında kurulan Vegan Birliği kurumuyla resmiyet kazanmıştır. Beslenme şeklinin değişimi veganlığın önemli bir parçası olsa da hayvanların kullanılmasıyla ortaya çıkan tüketim alışkanlıklarının da karşısında duran bir yaklaşım içerisindedir. İlaçların hayvanlar üzerinde denenmesi, hayvanların hor görülerek kullanıldığı yarışların yapılması gibi konularda da veganizm oldukça önemli bir savunucu rolündedir.

Veganlığın çeşitleri nelerdir?

Veganlık, günümüzde genellikle diyet ve beslenme şekliyle karşımıza çıkar, bunun dışında veganlığın farklı çeşitleri de bulunmaktadır. Bu çeşitler ise aşağıda listelenmiştir:

• Etik veganlık

Hayvan haklarını temel olarak alan veganlık çeşididir. Hayvanların yaşamlarının tıpkı insanlar gibi bir özü olduğunu, bundan dolayı da belli haklara sahip olduklarını savunur. Aynı zamanda hayvanların korunması da etik veganlık konusunda oldukça önemli bir noktadır. Yaşamak için zorunlu olmadıkça hayvanların öldürülmesinin gerekli olmadığını belirten etik veganlık, aynı zamanda hayvanların haklarını ve refahlarını da savunmaktadır.

• Çevreci veganlık

Vegan anlayışında doğa ve çevre oldukça önemlidir. Hayvanların korunmasının ve gerekmedikçe öldürülmemesinin yanı sıra hayvansal ürünlerin üretilme biçimleri ve çevreye verdikleri zararlar çevreci veganlar tarafından sıklıkla eleştirilir. Fabrikaların atıklarının, kirlenen atmosferin ve sanayileşen seri üretim yoğunluğu sonucunda ortaya çıkan atıkların doğaya geri dönüştürülemez biçimlerde bırakılmaları gibi konularda oldukça aktif bir şekilde rol alan çevreci veganlar, doğadaki yeşilin ve doğal yaşamın ön planda tutulduğu bir veganizm kolunu desteklerler.

Hayvancılığın ortaya çıkardığı olumsuz durumlar iklimi ve atmosferi etkilemektedir. Karbondioksit, metan ve benzeri zararlı gazların salınımlarının dünyaya verdiği zararlar sert iklim değişiklikleriyle karşılık bulmaktadır. Çevreci veganlık ani iklim değişimlerinden, açlık ve benzeri olumsuz durumlardan toplumların korunması için hayvansal gıdadan ve süt ürünlerinden koparak doğaya uyumlu ve yeşile dönük bir diyete geçme çabasındadır.

• Sağlık temelli vegan beslenme

Veganlığın çoğunlukla tanıtılan ve gündeme gelen önemli noktası sağlıklı ve etkili bir diyet olarak uygulanabilmesidir. İnsanların büyük bir bölümü veganlığı sağlık temelli bir beslenme şekli olarak da nitelendirir. Bu bakış açısının temelinde aslında hayvansal gıdaların insan bünyesi için iyi olmadığı, bitkisel ürünleri tüketerek hayatlarında bu diyeti uygulayan insanların daha sağlıklı ve dinç olduklarına yönelik bir yaklaşım olması yatar.

Vegan beslenme tarzının sağlığa etkileri nelerdir?

Günümüzde sağlıklı beslenme tarzı denilince akla gelen vegan beslenme biçimi sıkça araştırmalara konu olmuş, yeterliliği tartışılmış bir yöntemdir. Vücutta meydana gelen protein ve B12 eksikliği gibi konular çoğu kez gündeme gelmiştir. İki etken de gelişim ve sağlık açısından oldukça önemli ve günlük olarak mutlaka alınması gereken besin değerleridir. Vegan beslenme tarzını benimseyen kişiler genellikle protein ihtiyaçlarını soya ya da yüksek proteinli yiyecek, içecekler tarafından karşılarlar. Protein konusunda bakliyatlar oldukça zengindir. Bundan dolayı vegan diyetleri uygulayan insanlar hayvansal gıdalar yerine bakliyat ve benzeri protein kaynaklarına yönelmektedirler.

Vegan beslenme sürecinde B12 ve önemli vitaminler hangi besinlerden karşılanır?

Birçok vitamin genellikle meyve ve sebzelerle birlikte vücuda alınabilirken, B12 daha nadirdir. Vücuda ve bünyeye oldukça faydalı olan B12 dikkat edilmesi gereken ve eksikliğinde unutkanlığa sebep olan bir tür vitamindir. Aynı zamanda zekaya ve hafızaya da olumlu etkileri bulunan B12 vitamini, bazı mantarlarda ve mayalanmış soya fasulyelerinde bulunmaktadır. Tüm vitaminler vegan beslenme yanında ek destek olarak alınabilir.

Vegan beslenmenin kilo vermeye katkısı var mıdır?

Çoğu insan vegan beslenmeye kilo vermek, incelmek ve daha fit bir vücuda sahip olmak için başlar. Hayvansal herhangi bir gıdanın tüketilmemesi ve bitkisel tabanlı beslenmenin yanı sıra düzenli egzersiz ve yürüyüşlerle kilo vermek mümkündür. Vegan beslenme biçiminde tüketilen bitkilerin, yeşilliklerin birçoğunun sahip olduğu antioksidan etkisi, vücuttaki toksinleri dışarıya atarak kişiye çok daha dinç ve sağlıklı bir yaşam sunar. Bakliyat ve tahıl tüketimi sayesinde alınan protein miktarıyla da kişide hayvansal ürünleri bırakmanın olumsuz etkilerinden biri olabilecek kas kaybının önüne geçilebilmektedir.

Türk mutfağında vegan beslenmeye uygun tüketilebilecek ürünler var mıdır?

Türk mutfağında hayvansal ürünlerle yapılan yemekler büyük bir bölümü oluştursa da yöresel anlamda oldukça başarılı ve lezzetli vegan beslenmeye uygun lezzetler bulmak da mümkündür. Geleneksel Türk mutfağının vazgeçilmez ürünlerinden olan bakliyat ve zeytinyağlılar oldukça keyifli ve sağlıklı öğünler sunmaktadır.

Örnek verecek olursak eğer, zeytinyağlı biber dolması, zeytinyağlı enginar ve imam bayıldı klasik Türk mutfağından tercih edilebilecek yüzlerce lezzetten sadece birkaçıdır.

Vegan beslenmeli miyim?

Vegan beslenme tarzı birçok noktada önemli ve değerli bir süreçtir. Eğer kilo vermek istiyorsanız, hazır gıdalardan ve işlenmiş hayvansal ürünlerden sıkıldıysanız vegan diyeti yaparak kilo verebilir, daha sağlıklı ve dinç hissedebilirsiniz. Tüm bunların yanında bitkisel tüketimle birlikte vücudunuz çok daha canlı ve parlak bir hale bürünecektir.

Vegan beslenmenin zorlukları nelerdir?

Sağlıklı bir hayata geçiş sürecinde vegan beslenme oldukça etkili bir yöntemdir. Bu süreç içerisinde küçük kaçamaklar yapmak isteyebilir, hayvansal gıdalara, işlenmiş ürünlere yönelebilirsiniz fakat bu durum sağlığınızı olumsuz etkileyecektir. Düzenli egzersizler, yürüyüşler yaparak iradenizi koruyabilir, bu süreçte yeni ve farklı hobiler edinebilirsiniz.

Vegan beslenme sürecinde içerisinde hayvansal gıdanın bulunmadığı ve veganlar için uygun olan içecekleri ve ürünleri bulmak her zaman kolay olmayabilir, bu diyete yönelmeden önce belirlenen bir markette istenilen vegan ürünlerin bulunması ve tedarik sorunu olmaması önemlidir.

Vegan beslenme tarzı ve veganizm arasındaki farklar nelerdir?

Veganizm genel anlamıyla ele alındığında hayvanların korunmasını, özgürce yaşamasını ve hayati bir durum söz konusu olmadıkça öldürülmemelerini savunan bir yaklaşım içerisindedir. Vegan beslenmeyse bu düşüncenin eyleme geçirilmiş halidir.

İster sağlıklı beslenmek için, isterseniz de hayvanların korunmasını desteklemek için olsun, vegan beslenme birçok açıdan herkesin en az bir kere denemesi gereken önemli bir yaşam tarzıdır.